De uitgaven aan extramurale geneesmiddelen zijn in 2021 met 2,4% gedaald naar 4,83 miljard euro. Het gebruik van extramurale geneesmiddelen, uitgedrukt in aantal DDD’s, is gestegen met 0,6% naar 9,1 miljard DDD’s. Het aantal gebruikers van extramurale geneesmiddelen is met 0,9% gestegen naar 11,2 miljard in 2021.
De uitgaven aan intramurale geneesmiddelen zijn gestegen met 8,4% naar 2,71 miljard euro.
In vergelijking met 2020 stijgen de totale uitgaven aan extramurale hulpmiddelenzorg in 2021 met 3% naar 1,67 miljard euro. Totaal komt het aantal verzekerden wat in 2021 gebruik maakt van extramurale hulpmiddelen op 2,48 miljoen. Dat is een stijging van ruim 3,5% ten opzichte van het aantal gebruikers in 2020. Omdat de gemiddelde kosten per gebruiker in 2021 ongeveer gelijk blijven als in 2020, wordt de toename van de totale uitgaven in 2021 vooral veroorzaakt door de toename van het aantal gebruikers.
Geneesmiddelen
Algemene ontwikkelingen extramurale geneesmiddelen
Het aantal gebruikers van extramurale geneesmiddelen is in 2021 licht gestegen ten opzichte van 2020, het aantal gebruikers is echter nog niet terug op het niveau van voor de coronacrisis. Ook in 2021 zijn er door de maatregelen rond corona minder griep- en verkoudheidsvirussen rond gegaan. Daardoor worden vooral geneesmiddelen voor kortdurend gebruik nog minder gebruikt dan voor de crisis.
De vergoeding per DDD daalt in 2021 met 3,0% tot 0,53 euro per DDD. Eén van de redenen voor deze daling is de herijking van de WGP in oktober 2020 en april 2021. Door het vervangen van Duitsland als referentieland door Noorwegen zijn vooral de prijzen van de zogenoemde singlesource geneesmiddelen gedaald.
Kijk voor meer informatie over de ontwikkelingen in 2021 in de Meerjarentabel.
Grootste stijgers
Ten opzichte van 2020 is Apixaban de grootste stijger in vergoeding in 2021. De vergoeding aan dit geneesmiddelen is gestegen van 77 miljoen euro naar 92 miljoen euro. Net als het andere direct werkende orale anticoagulantia Rivaroxaban, behoort dit geneesmiddel al sinds het toetreden op markt in 2012 tot één van de grootste stijgers. Rivaroxaban stijgt van 92 miljoen euro naar 99 miljoen euro in 2021.
Een andere grote stijger is het in 2018 nieuw op de markt gekomen Semaglutide. De vergoeding van dit geneesmiddel, wat wordt gebruikt bij onvoldoende gereguleerde diabetes mellitus type 2, stijgt met 12 miljoen euro tot 36 miljoen euro 2021.
Kijk voor meer informatie over de grootste stijgers en dalers bij de rapportages ‘Top 25 stijgers’ en ‘Top 25 dalers’ op de GIPdatabank.
Nieuwe geneesmiddelen
Er zijn in 2021 een aantal nieuwe middelen op de markt gekomen. Opvallende nieuwe middelen zijn onder andere Siponimod, een geneesmiddel wat onder voorwaarden gebruikt wordt bij MS. Dit geneesmiddel heeft in 2021 een vergoeding van 1,4 miljoen euro.
Andere opvallende middelen zijn de CGRP-remmers Erenumab, Fremanezumab en Galcanezumab. Deze middelen die sinds november onder voorwaarden voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking komen worden gebruikt bij migraine en hebben in 2021 een gezamenlijke vergoeding van 1,9 miljoen euro.
Kijk voor meer informatie over nieuwe geneesmiddelen bij de rapportage ‘Nieuwe geneesmiddelen’ op de GIPdatabank.
Hulpmiddelen
Kwaliteitskader hulpmiddelenzorg
Het Kwaliteitskader Hulpmiddelenzorg is een kwaliteitsstandaard uit het Register van Zorginstituut Nederland, waarin staat hoe de keuze van het juiste hulpmiddel voor een patiënt tot stand hoort te komen. Het geeft zorgverzekeraars houvast bij de zorginkoop en patiënten kunnen hun zorgverzekeraar hierop aanspreken. In 2017 zijn het Generiek Kwaliteitskader Hulpmiddelenzorg drie aparte modules voor hulpmiddelenzorg bij stoma, continentie en diabetes opgenomen. In 2021 zijn ook de modules Prothesezorg en Compressie-hulpmiddelenzorg toegevoegd aan het Kwaliteitskader.
Hulpmiddelenzorg bij stoma
Voor wat betreft de voorzieningen voor stomapatiënten dalen de kosten per gebruiker in 2021 met -7%. Het gemiddeld aantal gebruikers stijgt met 3%. De totale uitgaven aan voorzieningen voor mensen met een stoma dalen met -5% naar €106 miljoen in 2021.
Hulpmiddelenzorg bij incontinentie
Ook de totale uitgaven aan incontinentiematerialen laten een daling zien in 2021 van -10% naar totaal €135 miljoen. Deze daling wordt veroorzaakt door een daling van het aantal gebruikers met -3% en een daling van de kosten per gebruiker met -7% in vergelijking met 2020.
Hulpmiddelenzorg bij diabetes
Tot 2021 vielen diabeteshulpmiddelen onder 2 verschillende aanspraken. Namelijk onder de hulpmiddelenzorg en de geneeskundige zorg (medisch-specialistische zorg). Daardoor werden diabeteshulpmiddelen op verschillende manieren bekostigd. Namelijk direct via de zorgverzekeraar óf via het ziekenhuis. Per 1 januari 2021 heeft de minister voor Medische zorg de Regeling zorgverzekering gewijzigd. Daardoor worden alle diabeteshulpmiddelen nu vergoed vanuit de hulpmiddelenzorg (Regeling Zorgverzekering). Ook de systemen voor real time continue glucose monitoring (rt-CGM) vallen sinds 1 januari 2021 onder hulpmiddelenzorg. Zie de website van het Zorginstituut voor meer informatie.
In de rapportage top 10 van de hulpmiddelen met de sterkste stijgers voor wat betreft de uitgaven in 2021 worden de eerste, de tweede en de derde plek ingenomen door achtereenvolgens de categorieën Glucose monitoring (FGM en CGM), Insuline-infuuspompen en Teststrips. Ook het aantal gebruikers van Glucose monitoring en Teststrips neemt in 2021 toe in vergelijking met 2020. De aanspraak op vergoeding van FGM vanuit de basisverzekering is in december 2019 verruimd, waardoor FGM voor circa 75.000 tot 115.000 mensen met ingang van 10 december 2019 verzekerde zorg is. Deze verruiming in combinatie met de overheveling van diabeteshulpmiddelen naar de hulpmiddelenzorg verklaart mogelijk de groei van de uitgaven en gebruik van de categorieën Teststrips, Glucose monitoring (FGM en CGM) en Insuline-infuuspompen.
Hulpmiddel niet gespecificeerd
Bij een aanzienlijk aantal records in de hulpmiddelenbestanden ontbreekt op dit moment een codering. Dit veroorzaakt een stijging in totale kosten van de categorie Y0500 ‘Hulpmiddel niet gespecificeerd’. De verwachting is dat deze records op een later moment in de juiste categorie worden ingedeeld.